15 Kasım 2012 Perşembe

Hosteller Üzerine

Eveet, gelelim gezilerimiz için çok önem arz eden bir konuya: Hosteller... Birçoğumuz için pek de yabancı olmayan bir şey hostel kavramı. Ama yine de ne olduğu konusunda temel bir tanımlama yapmaktan geri kalmayalım. Hosteller daha çok "backpacker" diye tabir edebileceğimiz limitli bütçelerle gezmeye çıkan, lüks ve konforu ikinci plana atmış, maceraperest insanların tercih ettiği bir konaklama müessesesidir. Bu müesseseler, dünyanın dört bir yanından şehre gelen turistlere, odayı diğer turistlerle paylaştıkları bir konaklama imkanı sunarlar. Özellikle kimilerinin "bitli"  diye tabir ettiği interrailciler tarafından sıklıkla tercih edilen hosteller, bu yüzden temizlik konusunda insanların önyargılarına maruz kalsa da, günümüzde bu kötü imajından sıyrılıp orta, hatta ileri yaştaki "budget traveller"ların da tercih ettiği bir konaklama çeşidi olmuştur.

Son 15 yılda dünyadaki globalleşme süreci ve ulaşımın ucuzlamasına paralel olarak hostellerin gerekliliği ve sayıları da çok büyük artış göstermiştir. Ünlü hostel portalı "hostels.com"a göre oteller, moteller ve tatil köyleri dışında dünya genelinde aşağı yukarı 35000-40000 civarında hostel bulunmaktadır. Ülkemiz, Batı Avrupa ve Kuzey Amerika'ya kıyasla hostel konusunda yapılan atılımlara nazaran biraz geri planda kalsa da son zamanda bu işin karlılığı konusunda yapılan fizibilite çalışmaları, yukarda tanımladığımız "backpacker"ların ülkemize ziyaretlerinin arttığını ve ülke genelinde bu yönde bir talep olduğunu müjdelemektedir . Şu an Taksim, Galata, Sultanahmet gibi İstanbul'un gözde turistik mekanlarında birçok hostel bulunmaktadır. Hosteller, sadece İstanbul ile sınırlı kalmamış, Türkiye'nin turist çeken diğer tatil merkezlerinde bir konaklama alternatifi sunmaya başlamıştır gezginlere.

Bir müessese olarak hostellerin yapısına bakalım biraz da. Hosteller şehrin çekiciliğine ve şehre gelen turist sayısına paralel olarak bir gecede ortalama 50-60 kişi ağırlayacak şekilde dizayn edilmiştir. Hosteller, Avrupa'da genellikle apartman katı olarak çıkıyor karşımıza. Hostel sahibi şehrin ana caddelerinden birindeki bir apartmanın 2-3 katını birleştirerek, farklı büyüklükteki odalara farklı sayıda yataklar koyarak farklı talepleri olan ucuzcu backpackerlara konaklama imkanı sunuyor. Bazen komple bir bina olarak da çıkıyor hosteller karşımıza. Bölgesine göre nadiren de müstakil 2-3 katlı bir villa olarak da. Hostellerin ağırlama mantalitesini yansıtan "shared rooms" az önce bahsettiğim tanımadığınız insanlarla birlikte konakladığınız bir oda türü. Bunlar çok büyük 15-20 kişinin kaldığı "dorm" adı verilen koğuşlar şeklinde müşteriye sunulmakta ve fiyatları oldukça düşük olmaktadır. Burada hostelin size sunduğu bir odadan ziyade yataktır. Bunun dışında hostellerde "8-bed shared room", "6-bed shared room", "4-bed shared room" gibi çeşitli oda tipleri de bulunmaktadır. Mantıken odanızı paylaşmak zorunda kalacağınız insan sayısı azaldıkça oda için ödemeniz gerek meblağ artıyor. Bu odalarda çoğunlukla "dorm"lardaki gibi ranzalar var. Bunun dışında hosteller, grup halinde gezen gezgincileri de unutmamış. Bu söylediğim "shared room"ları hosteller "private room" olarak da müşterilere sunabiliyor. Yani siz 5 tane tanıdığınızla birlikte "6-bed shared room" kapattığınız zaman burası bir nevi sizin "private room"unuz oluyor. Hostel portallarında ayrı bir bölmeden odanızı "private" yapma şansınız da mevcut. Ancak tabii ki eğer 3 kişiyseniz 6 kişilik bir odayı kapatmanız için geri kalan 3 kişilik parayı da vermeniz gerekmektedir. Onun dışında, hostellerde "zengin" backpackerlar için "single room" or "double room" seçenekleri de sunmaktadır. Otellere göre çoğu zaman daha ucuz oluyor bir hostelin "single room"unda kalmak.

Tuvalet ve diğer temizliğine önem verdiğimiz konularda söyleyeceklerim ise şunlar. Hosteller insanlara daha çok "budget accommodation" sunduklarından bazı noktalarda müşteriye sundukları olanaklar kısıtlı olabiliyor. Bunlardan biri de tuvaleti ve duşları diğer misafirlerle paylaşmak. Genelde her katta, o kattaki misafirlerin ortak kullandığı bir tuvalet ve duş tesisi bulunur. Olanaklar biraz daha gelişmiş ise her "shared room"a bir tuvalet ve duş düşebilir ve bu durumda da maliyet biraz artabilir. Açıkçası, tuvaleti başka insanlarla paylaşmaktan ziyade tuvaletin temizliğidir turist için önemli olan ve tuvaleti geldiğinde boş bulabileceği bir tuvaletin olması da tabi ki. Bazı durumlarda her kata bir tuvalet, bir duş konulduğunda sıra olma durumu oluyor ve müşterilerin reviewlarında en çok şikayet ettikleri noktalar da tuvalet konusu oluyor. Onun dışında çarşaf, nevresim takımı gibi malzemeler check-in yaptığınız sırada resepsiyonist tarafından genellikle ücretsiz olarak size sunuluyor. Siz bunları yastığınıza vs. geçiriyorsunuz ve çıkarken de hostel misafirlerden bu çarşafları yatakta çıkarmanızı istiyor. Bunlar her chek-out'tan sonra yıkanarak diğer müşterilerin kullanımına sunuluyorlar. Şahsen ben bu "Bed-Linen" dediğimiz çarşafların parayla satılmasının müesseseyi küçük düşürdüğü kanaatindeyim. Bunun dışında ekstradan havlu sağlanabiliyor ama bunlar çoğunlukla paralı. Bu bölümde saydığım bu materyallerin temizliği çok önemli. Ayrıca duşlarda şampuan, diş macunu, hatta lens solüsyonu bile görmüşlüğüm vardır ki, böyle ufak noktalardır bende bir hostelin imajını yükselten.

Peki başka neler var hostellerde? Hosteller konsept olarak çoğunlukla genç yaşta ve tek başına gezen  insanların tercih ettiği bir konaklama çeşidi olduğundan "sosyalleşmek" ve hostelin düzeni önemli şeylerdir. Genel olarak, resepsiyon ve odaların dışında insanların ortak vakit geçirebilecekleri bir lounge, mutfak hatta bir bar bölümü bile olabilir bir hostelin. Bu ortak kullanıma açık loungelarda DVD'den Monopoly'ye, gezi kitaplarının bulunduğu minik bir kitaplıktan, play station'a, iskambil kağıtlarına kadar çeşitli olanaklar bulunur. Buranın dizaynının da dinamik ve gençleri kaynaştırmaya  uygun şekilde yapılmış olması hostel için bir artıdır, zira birçok insan hostel seçiminde hostelin atmosferine, lokasyon kadar çok önem verir. Ben de dahil birçok gezgin, yalnız başına başladıkları birçok geziyi buralarda tanıştığı insanlarla tanışarak, vakit geçirerek, şehri birlikte keşfe çıkarak ve hatta gezi planlarının geri kalan kısmını birlikte planlayarak tamamlarlar.

Hostelin barı çok da gerekli olmamakla beraber en azından insanların ortak alanda birlikte bir şeyler içmek için bira vs. alabilecekleri bir buzdolabının olması hostelin dolaylı yoldan elde edeceği hasılat açısından önemli bir kalem.

Yukarıda saydığımız özellikler dışında hostellerde misafirlerin, check-out yapsalar dahi bavullarını bırakabilecekleri ücretsiz bavul saklama odaları bulunmaktadır. Anahtarları genelde resepsiyonda durur ve siz bavulunuzu bırakıp kapıyı kitledikten sonra anahtarı resepsiyona teslim edersiniz. Birçok insan giriş çıkış yapsa ve sizin bavulunuzu götürme şansı olsa da şu ana kadar benim başıma herhangi bir olay gelmedi.

Hostele geldiğinizde sizi ilk karşılayacak olan kişi otelden farksız olarak resepsiyonisttir. Bu kişi sizin kaydınızı yaptıktan sonra size hostelin özelliklerinden ve nimetlerinden bahseder, odanızı gösterir. Hostel resepsiyonu tıpkı otellerdeki gibi 24 saat çalışmaktadır. Hostelin kurumsallığına göre resepsiyonist resepsiyon masasının yanına bir çekyat sererek akşam uykuya dalabilir ama bu demek değildir ki bir misafir geldiğinde kapalıyız veya şu an hizmet veremiyoruz. Hostel personelinin ingilizce bilmesi, güler yüzlü olması ve müşterilerden gelebilecek her türlü soruya cevap bulabilmek adına bölgeyi çok iyi bilmesi oldukça önemlidir. Bazen insanlar gerçekten de o şehre gelirken yolda internet bulamadıklarından o şehirle ilgili pek de bir araştırma yapmadan gelirler hostele ve bu noktada da tek yardımcıları hostel resepsiyonisti olur genelde. Dolayısıyla, hostel resepsiyonistinin buradaki işlevi misafirin eline bir harita sıkıştırıp onu geri yollamaktan ziyade ona şehirle ilgili bazı püf noktalardan bahsetmektir.

Hostelin lokasyonuna gelecek olursak, bu benim çok önem verdiğim bir konu. Hosteller genelde şehrin merkezine, turistik bölgelere veya tren istasyonuna yakınlıklarıyla övünürler. Hosteller, çeşitli portallarda kendi tanıtımlarını yaparken çoğunlukla "şehrin tam göbeğinde" tarzı ifadeler kullansalar da gerçekte bunun öyle olmadığını görüyoruz. Burda şehrin tam göbeğinde olmaktan ziyade bence önemli olan toplu taşıma araçlarına yakınlıktır.

Güvenlik konusunda ise hosteller son zamanlarda çeşitli adımlar atmışlardır. Hostellerin birçoğunda kamera sistemi mevcuttur. Bunun dışında müşterilerin çoğunlukla depozito karşılığında kiraladıkları kasalar da mevcuttur hostellerde. Bu kasalar bazen odalarda, bazen de resepsiyon çevresinde olur. Onun dışında odalarda çantanızı ranzanın altına veya yanınıza koyduğunuzdan açıkçası hırsızlık olaylarına karşı korunaksız bir durum söz konusu olabiliyor. Şu ana kadar 40'a yakın hostelde kalmış biri olarak sadece parfümüm çalındı bir kere.

Gelelim bu insanların hostellere nereden ulaştığına. Portal, portal dedik ama içeriğinden bahsetmedik. İnternette www.hostelbookers.com ve www.hostelworld.com gibi internet sitelerinde insanlar seyahat edecekleri şehirleri, kalma sürelerini girerek o şehirde, o tarihte konaklamaya müsait olan hostellerin listesini çıkarabiliyorlar. Bu listeleme yapılırken "shared room" fiyatı, "private room" fiyatı, rating ve kaç kişinin hostel hakkında feedback verdiğini görebiliyorsanız. Bir hosteli gözünüze kestirip tıkladığınızda ise o hostel hakkında daha önce o hostelde kalmış insanların yorumlarına ulaşma şansına sahipsiniz. Onun dışında da hosteldeki oda tipleri, fasiliteler ve lokasyon ile ilgili de bilgi sahibi olabilirsiniz. Hosteli beğenip rezervasyon yapma kısmına girdiğinizde ise kredi kartı bilgisi vs. istiyorlar sizden. He unutmadan: bazı hostellerde "female only" veya "mixed" sadece kızlara yönelik veya karışık şeklinde ibareler de var oda çeşitlerinde. Böyle durumlarda rezervasyon yaptırırken sistem sizden cinsiyetinizi de soruyor. Neyse, ödemeyi yapma aşamasına geldiğinizde hostel sizden konaklama ücretinin 10%'i olan depozitoyu istiyor. Ödemeyi kesinlikle hostel'e giriş yaparken, yerel para ile yapıyorsunuz ve hostellerin çoğunda kredi kartı geçmiyor. İnternetten ödemeyle ilgili bir problem yaşamadım şu ana kadar, zaten aldıkları sadece 10% olduğundan çok da bir şey değil. Burda önemli olan bir nokta da iptal etme şartları. Genelde 24 veya 48 saat öncesine kadar mail yoluyla rezervasyonunuzu iptal edebiliyorsunuz. Rezervasyon iptalinde ödemiş olduğunuz depozitoyu hiçbir şekilde geri almanız mümkün değil ama geri kalan hostel ücretini ödemiyorsunuz. 24 saatten daha kısa bir zaman kala yapılan iptallerde ise olay tamamen resepsiyonistin inisiyatifine kalmış. Bazı durumlarda kendinizi acındırmayı başarabilirseniz resepsiyonist sizden, hostel hakkında iyi review yazmanızı rica ederek rezervasyonunuzu iptal edip kredi kartınızdan paranızı çekmiyor.

Peki iyi bir hostel nasıl olmalı? Konakladığım onlarca hostel arasında akılda kalan, bir hosteli iyi bir hostel ve tercih sebebi yapan şeyin ne olduğunu soracak olursanız. İlk olarak, az önce belirttiğim bu lens solüsyonu, diş macunu gibi şeyler akılda kalıcı oluyor. Yani bir hostel eğer standarda kalitede standard bir konaklama sunuyor olsun ama böyle ufak şeyler hostele artı değer katıyor. Ayrıca, mutfakta kahve, kahvaltılık (corn flakes) vs. gibi şeylerin olması da önemli. Sorunsuz bir Wi-Fi, bilgisayar erişimi de önemli.

Bir hostelin imajını kötü yönde etkileyecek ve reviewlarda şikayetlerin en çok geldiği noktalar ise resepsiyonistin güleryüz eksikliği, yetersiz olması, hostele ulaşma konusunda yaşanan zorluklar ve sokaktaki signların hosteli bulmada yetersiz kalması, tuvalet ve duşun az sayıda olması gibi şeyler sayılabilir.

Hostel hakkında söyleyeceklerim bu yönde. İnsanlarla aynı odayı paylaşmak başta biraz rahatsızlık verici gibi gözükse de insan tanımak açısından oldukça güzel bir şey. Başka hiçbir şekilde gezme mantaliteleri ve amaçları sizinkiyle uyuşan, sizin yaşlarınızda bu kadar insanı bir arada görmeniz, tanıma şansı bulmanız mümkün değil. Bence güzel bir tecrübe. Otele vereceğiniz parayla, hostelde tanıştığınız arkadaşlarınızla bira için, bence daha iyi :D